Windows sunucularda yavaş disk performansı, sistem yanıt süresini uzatabilir, veri işlemlerini yavaşlatabilir ve genel sunucu verimliliğini düşürebilir. Diskin aşırı kullanılması, yanlış yapılandırmalar veya donanım sorunları bu problemlere neden olabilir. Gereksiz süreçleri kapatmak, disk temizliği yapmak, SSD TRIM komutlarını çalıştırmak ve RAID yapılandırmasını optimize etmek, disk performansınızı artırmak için alabileceğiniz temel önlemlerdir. Düzenli bakım ve izleme yaparak sunucularınızın sağlıklı çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Windows Sunucularda Yavaş Disk Performansının Nedenleri

1️⃣ Diskin Aşırı Kullanılması

• Büyük dosya işlemleri veya yoğun okuma/yazma süreçleri.
• Sanal bellek (paging file) aşırı kullanımda olması.

2️⃣ Yanlış Yapılandırılmış Depolama Ayarları

• NTFS veya ReFS dosya sisteminin optimize edilmemesi.
• Disk hizalama ve blok boyutu hataları.

3️⃣ Diskin Parçalanması (HDD için)

• HDD’lerde zamanla oluşan parçalanma nedeniyle erişim sürelerinin uzaması.

4️⃣ Bozuk veya Eski Disk Donanımı

• SSD veya HDD’nin fiziksel hatalar veya eskime nedeniyle yavaşlaması.
• Diskin aşırı ısınması ve okuma/yazma hızlarının düşmesi.

5️⃣ Yanlış RAID veya SAN Yapılandırması

• RAID dizisinin hatalı çalışması.
• SAN veya NAS cihazlarına olan ağ bağlantısında gecikmeler.

6️⃣ Arka Planda Çalışan Fazla Sayıda Süreç

• Disk G/Ç (I/O) işlemlerinin yüksek olması.
• Gereksiz indeksleme ve günlük (log) işlemleri.

Yavaş Disk Performansını Teşhis Etme

1. Task Manager ile Disk Kullanımını Analiz Etme

• Ctrl + Shift + Esc ile Görev Yöneticisi’ni açın.
• Performans sekmesine giderek disk kullanım yüzdesini kontrol edin.
• İşlemler sekmesinde disk kullanımını yoğun yapan uygulamaları belirleyin.

2. Resource Monitor Kullanımı

• resmon komutunu Çalıştır (Win + R) ekranına girerek açın.
• Disk sekmesinde hangi işlemlerin en fazla disk okuma/yazma yaptığına bakın.

3. PowerShell ile Disk Performansını Kontrol Etme

• Disk performansını ölçmek için aşağıdaki komutu çalıştırın:

  Get-PhysicalDisk | Select-Object MediaType, HealthStatus, OperationalStatus, Size, Usage
  

• Diskin sağlığını kontrol etmek için şu komutu kullanın:

  chkdsk C: /F /R
  

Yavaş Disk Performansını Giderme Yöntemleri

1. Gereksiz Arka Plan Süreçlerini Kapatın

✅ services.msc içinden Windows Search, Windows Update gibi yüksek disk kullanan hizmetleri devre dışı bırakın.
✅ Task Manager > Başlangıç Sekmesi ile gereksiz başlangıç programlarını kapatın.

2. Disk Temizliği ve Defragmentasyon Yapın

✅ Disk birleştirme işlemi (HDD için) yaparak dosya erişim hızlarını artırın:

defrag C:

✅ cleanmgr komutu ile geçici dosyaları ve gereksiz sistem dosyalarını temizleyin.

3. SSD Optimizasyonu ve TRIM Komutunu Çalıştırın

✅ SSD kullanıyorsanız TRIM komutunun etkin olduğundan emin olun:

fsutil behavior query DisableDeleteNotify

✅ TRIM’i manuel olarak çalıştırmak için:

Optimize-Volume -DriveLetter C -ReTrim -Verbose

4. Pagefile (Sanal Bellek) Ayarlarını Optimize Edin

✅ Sanal bellek dosyasını (Pagefile) diskin aşırı kullanımına neden olmayacak şekilde ayarlayın:

• Sistem Özellikleri → Gelişmiş Sekmesi → Performans Ayarları → Sanal Bellek
• Otomatik yönetimi kapatarak uygun bir değer belirleyin.

5. RAID ve SAN Optimizasyonu

✅ RAID yapılandırmasını kontrol edin ve disklerin senkronize çalıştığından emin olun.
✅ SAN veya NAS kullanıyorsanız ağ bağlantılarının gecikmesini test edin.

6. Bozuk Diskleri ve Hataları Düzeltin

✅ Disk hatalarını onarmak için şu komutu çalıştırın:

chkdsk /f /r C:

✅ PowerShell ile disk sağlığını kontrol edin:

Get-PhysicalDisk | Select FriendlyName, HealthStatus

7. Disk Donanımını ve Sürücüleri Güncelleyin

✅ Disk sürücülerinin güncel olduğundan emin olun.
✅ Aygıt Yöneticisi üzerinden disk sürücülerini güncelleyin.
✅ Donanım arızalarını önlemek için SSD/HDD sağlık durumunu CrystalDiskInfo gibi araçlarla takip edin.