Yüksek CPU kullanımı, sunucuların performansını doğrudan etkileyen en yaygın sorunlardan biridir. Aşırı CPU yükü, sunucunun yavaşlamasına, uygulamaların geç yanıt vermesine ve hatta sistem çökmesine neden olabilir. Bu yazıda, yüksek CPU kullanımının nedenlerini ve bu sorunu nasıl çözeriz onu anlatacağım.

Yüksek CPU Kullanımının Nedenleri

1. Yoğun İşlem Yapan Uygulamalar:
   • Web sunucuları (Apache, Nginx) aşırı yük alıyorsa işlemciye binen yük artabilir.
   • Yoğun veritabanı sorguları, CPU kullanımını önemli ölçüde artırabilir.
2. Yanlış Konfigüre Edilmiş Servisler:
   • Sunucuya aşırı yük bindiren yanlış yapılandırılmış cron job’lar veya arka planda çalışan servisler.
   • Çalışan gereksiz uygulamalar veya servisler.
3. Zararlı Yazılımlar ve Siber Saldırılar:
   • DDoS saldırıları ve kötü amaçlı yazılımlar CPU’yu aşırı tüketebilir.
   • Kripto madenciliği yapan zararlı yazılımlar (cryptojacking).
4. Bellek (RAM) Yetersizliği:
   • RAM yetmediğinde, sistem takas (swap) kullanarak CPU’yu daha fazla çalıştırır.
5. Yoğun Loglama ve Disk Okuma/Yazma İşlemleri:
   • Sürekli büyük dosyalar işleyen veya yazan uygulamalar CPU yükünü artırabilir.

Yüksek CPU Kullanımını Teşhis Etme

1. CPU Kullanımını Analiz Edin

• top veya htop komutları ile en çok işlemci kullanan süreçleri görüntüleyin.
• ps aux --sort=-%cpu | head -10 komutuyla en fazla CPU tüketen işlemleri listeleyin.

2. Arka Planda Çalışan Servisleri Kontrol Edin

• systemctl list-units --type=service komutuyla çalışan servisleri görüntüleyin.
• Gereksiz servisleri kapatmak için systemctl stop [servis-adı] kullanın.

3. DDoS veya Zararlı Yazılım Kontrolleri Yapın

• netstat -antp ile sunucunuza bağlı olan şüpheli bağlantıları inceleyin.
• clamscan veya rkhunter gibi güvenlik araçlarıyla sunucunuzu tarayın.

Yüksek CPU Kullanımını Önleme ve Çözümler

1. Gereksiz Süreçleri Durdurun

✅ kill -9 [PID] komutuyla aşırı CPU tüketen işlemleri sonlandırın.
✅ systemctl disable [servis-adı] ile gereksiz servislerin otomatik başlamasını önleyin.

2. Sunucu Yükünü Optimizasyon ile Azaltın

✅ Apache veya Nginx ayarlarında worker süreçlerini optimize edin.
✅ PHP-FPM veya MySQL konfigürasyonlarını, sunucu kapasitesine uygun hale getirin.

3. Siber Güvenlik Önlemleri Alın

✅ Fail2Ban veya CSF gibi güvenlik araçları kullanarak saldırıları engelleyin.
✅ Güvenlik duvarı (iptables, ufw) kullanarak gereksiz bağlantıları kısıtlayın.

4. Kaynak Yönetimi Yapın

✅ Swap bellek kullanımını artırarak CPU üzerindeki yükü hafifletin.
✅ nice ve renice komutlarını kullanarak kritik işlemlere öncelik verin.