Linux sistemlerinde dosya yönetimi ve kullanıcı izinleri, sistem güvenliği ve düzeni açısından kritik öneme sahiptir.

Bu yazıda, gelişmiş dosya işlemleri, kullanıcı yönetimi ve yetkilendirme sistemlerini inceleyeceğim.

1️⃣ Gelişmiş Dosya Yönetimi

🔹 Dosya ve Dizin Listeleme

ls -lah

🔹 Gizli dosyaları göstererek ayrıntılı listeleme yapar.

🔹 Büyük Boyutlu Dosyaları Bulma

find /var/log -type f -size +100M

🔹 Belirtilen dizindeki 100MB’tan büyük dosyaları listeler.

🔹 Belirli bir kelimeyi içeren dosyaları arama

grep -rl "hata" /var/log

🔹 Log dosyalarında ‘hata’ kelimesini içeren dosyaları gösterir.

🔹 Dosya İçeriğini İzleme (Gerçek Zamanlı Log Takibi)

tail -f /var/log/syslog

🔹 Sistem loglarını anlık olarak takip eder.

🔹 Sıkıştırılmış Dosya İşlemleri

tar -czvf yedek.tar.gz /home/kullanici/

🔹 Belirtilen klasörü sıkıştırılmış bir arşiv dosyasına dönüştürür.

2️⃣ Gelişmiş Kullanıcı Yönetimi

🔹 Yeni Kullanıcı Ekleme

sudo useradd -m -s /bin/bash yeni_kullanici

🔹 Ev dizini ve kabuk belirleyerek kullanıcı oluşturur.

🔹 Kullanıcıya Parola Atama

sudo passwd yeni_kullanici

🔹 Kullanıcıyı Silme

sudo userdel -r yeni_kullanici

🔹 Kullanıcıyı ve ev dizinini siler.

🔹 Grup Oluşturma ve Kullanıcıyı Eklemek

sudo groupadd geliştiriciler
sudo usermod -aG geliştiriciler yeni_kullanici

🔹 Yeni bir grup oluşturur ve kullanıcıyı bu gruba ekler.

🔹 Kullanıcının Gruplarını Listeleme

groups yeni_kullanici

🔹 Root Yetkisi Vermek (Sudo Yetkisi)

sudo usermod -aG sudo yeni_kullanici

🔹 Kullanıcıya yönetici (sudo) yetkisi verir.

3️⃣ Dosya ve Dizin İzinleri

🔹 Dosya İzinlerini Görüntüleme

ls -l dosya.txt

🔹 Çıktı:

-rw-r--r-- 1 kullanici kullanici 1234 Mar 1 12:34 dosya.txt

🔹 Yetki Açıklamaları:

• r (okuma), w (yazma), x (çalıştırma)
• -rw-r--r-- → Sahip (rw-), Grup (r–), Diğer (r–)

🔹 Dosya Yetkilerini Değiştirme

chmod 644 dosya.txt  # Sahip yazabilir, diğerleri sadece okuyabilir
chmod 755 script.sh  # Herkes çalıştırabilir, ama sadece sahibi yazabilir

🔹 Sahipliği Değiştirme

sudo chown yeni_kullanici:yeni_grup dosya.txt

🔹 Dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir.

4️⃣ Gelişmiş Yetkilendirme ve Erişim Kontrolü

🔹 Sadece belirli bir kullanıcıya erişim izni vermek

setfacl -m u:yeni_kullanici:rwx gizli_dosya.txt

🔹 Belirtilen kullanıcıya özel izinler tanımlar.

🔹 Yetki Kontrolünü Görüntüleme

getfacl gizli_dosya.txt

🔹 Dosyanın özel izinlerini gösterir.