İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri (RDBMS), yapılandırılmış verileri yönetmek ve sorgulamak için kullanılan en yaygın veritabanı modelidir. RDBMS, verileri tablolar halinde düzenler ve bu tablolar arasındaki ilişkileri kullanarak veri yönetimini sağlar. Nedir kısaca özetleyeyim. Başka yazılarda ihtiyaç olacak.

1. RDBMS Nedir?

İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemi (Relational Database Management System – RDBMS), verileri satır ve sütunlardan oluşan tablolar halinde saklayan bir veritabanı yönetim sistemidir. Bu sistem, SQL (Structured Query Language) kullanılarak yönetilir ve sorgulanır.

RDBMS, veri bütünlüğü, güvenlik ve esneklik sağlayarak büyük ölçekli uygulamalarda yaygın olarak tercih edilir.

RDBMS’in Temel Özellikleri:

• Tablolar halinde veri saklama: Veriler satır ve sütunlardan oluşan tablolar halinde düzenlenir.
• İlişkisel model kullanımı: Farklı tablolar arasındaki ilişkileri sağlamak için yabancı anahtarlar (foreign keys) kullanılır.
• ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability) özellikleri: Veritabanının güvenilir ve tutarlı olmasını sağlar.
• SQL desteği: Verilere erişim ve yönetim için SQL dili kullanılır.

2. RDBMS’in Temel Kavramları

2.1 Tablolar (Tables)

Tablolar, ilişkisel veritabanlarının temel yapı taşlarıdır. Bir tablo, belirli bir veri kümesini ifade eden satır (kayıt) ve sütunlardan (alan) oluşur.

Örnek Tablo: “Musteriler”

2.2 Satırlar (Rows) ve Sütunlar (Columns)

• Satır: Veritabanında her kayıt bir satırdır. (Örn: Bir müşteri bilgisi)
• Sütun: Tabloda belirli bir veri türünü ifade eder. (Örn: “Ad” sütunu müşterinin adını saklar)

2.3 Birincil Anahtar (Primary Key)

Bir tablodaki her satırı benzersiz şekilde tanımlayan alandır. Primary Key (PK) değeri tekrarlanamaz ve boş olamaz.

Örnek:

CREATE TABLE Musteriler (
    ID INT PRIMARY KEY,
    Ad VARCHAR(50),
    Soyad VARCHAR(50),
    Email VARCHAR(100)
);

2.4 Yabancı Anahtar (Foreign Key)

Yabancı anahtar, bir tablodaki bir sütunun başka bir tablodaki birincil anahtara referans vermesini sağlar. İlişkisel veritabanlarında tablolar arasındaki bağlantıyı kurar.

Örnek:

CREATE TABLE Siparisler (
    SiparisID INT PRIMARY KEY,
    MusteriID INT,
    SiparisTarihi DATE,
    FOREIGN KEY (MusteriID) REFERENCES Musteriler(ID)
);

2.5 İndeksler (Indexes)

İndeksler, veritabanındaki sorguları hızlandırmak için kullanılan veri yapılarıdır. Sıkça sorgulanan sütunlarda indeks kullanımı performansı artırır.

Örnek:

CREATE INDEX idx_musteri_email ON Musteriler(Email);

2.6 Normalizasyon

Normalizasyon, veritabanındaki veri tekrarını azaltarak veri bütünlüğünü sağlamaya yönelik bir işlemdir. Birinci (1NF), İkinci (2NF) ve Üçüncü Normal Form (3NF) gibi seviyeleri vardır.

Avantajları:

• Veri tutarlılığını artırır.
• Veri tekrarını önler.
• Veritabanı boyutunu optimize eder.

3. Popüler RDBMS Sistemleri

İlişkisel veritabanı sistemleri farklı ihtiyaçlara yönelik olarak geliştirilmiştir. İşte en yaygın kullanılan bazı RDBMS sistemleri:

3.1 MySQL

• Açık kaynaklı ve yaygın kullanılan bir veritabanı sistemidir.
• Web uygulamalarında popülerdir.
• WordPress, Joomla gibi CMS sistemlerinde sıkça kullanılır.

3.2 PostgreSQL

• Gelişmiş özelliklere sahip açık kaynaklı bir RDBMS’dir.
• ACID uyumluluğu ve genişletilebilir yapısıyla büyük ölçekli projelerde tercih edilir.

3.3 Microsoft SQL Server

• Microsoft tarafından geliştirilmiş bir ilişkisel veritabanıdır.
• Büyük şirketler ve kurumsal çözümler için kullanılır.

3.4 Oracle Database

• Büyük ölçekli veritabanı yönetimi için geliştirilmiştir.
• Bankacılık ve finans sektöründe yaygın olarak kullanılır.

RDBMS, veri yönetimi için en yaygın kullanılan sistemlerden biridir. Tablolar, anahtarlar ve ilişkiler sayesinde verileri düzenli ve güvenli bir şekilde saklamayı mümkün kılar. MySQL, PostgreSQL, SQL Server ve Oracle gibi popüler sistemler, farklı ihtiyaçlara yönelik çözümler sunar.