Linux sistemlerinde dosya yönetimi ve kullanıcı izinleri, sistem güvenliği ve düzeni açısından kritik öneme sahiptir.
Bu yazıda, gelişmiş dosya işlemleri, kullanıcı yönetimi ve yetkilendirme sistemlerini inceleyeceğim.
1️⃣ Gelişmiş Dosya Yönetimi
🔹 Dosya ve Dizin Listeleme
ls -lah
🔹 Gizli dosyaları göstererek ayrıntılı listeleme yapar.
🔹 Büyük Boyutlu Dosyaları Bulma
find /var/log -type f -size +100M
🔹 Belirtilen dizindeki 100MB’tan büyük dosyaları listeler.
🔹 Belirli bir kelimeyi içeren dosyaları arama
grep -rl "hata" /var/log
🔹 Log dosyalarında ‘hata’ kelimesini içeren dosyaları gösterir.
🔹 Dosya İçeriğini İzleme (Gerçek Zamanlı Log Takibi)
tail -f /var/log/syslog
🔹 Sistem loglarını anlık olarak takip eder.
🔹 Sıkıştırılmış Dosya İşlemleri
tar -czvf yedek.tar.gz /home/kullanici/
🔹 Belirtilen klasörü sıkıştırılmış bir arşiv dosyasına dönüştürür.
2️⃣ Gelişmiş Kullanıcı Yönetimi
🔹 Yeni Kullanıcı Ekleme
sudo useradd -m -s /bin/bash yeni_kullanici
🔹 Ev dizini ve kabuk belirleyerek kullanıcı oluşturur.
🔹 Kullanıcıya Parola Atama
sudo passwd yeni_kullanici
🔹 Kullanıcıyı Silme
sudo userdel -r yeni_kullanici
🔹 Kullanıcıyı ve ev dizinini siler.
🔹 Grup Oluşturma ve Kullanıcıyı Eklemek
sudo groupadd geliştiriciler
sudo usermod -aG geliştiriciler yeni_kullanici
🔹 Yeni bir grup oluşturur ve kullanıcıyı bu gruba ekler.
🔹 Kullanıcının Gruplarını Listeleme
groups yeni_kullanici
🔹 Root Yetkisi Vermek (Sudo Yetkisi)
sudo usermod -aG sudo yeni_kullanici
🔹 Kullanıcıya yönetici (sudo) yetkisi verir.
3️⃣ Dosya ve Dizin İzinleri
🔹 Dosya İzinlerini Görüntüleme
ls -l dosya.txt
🔹 Çıktı:
-rw-r--r-- 1 kullanici kullanici 1234 Mar 1 12:34 dosya.txt
🔹 Yetki Açıklamaları:
r(okuma),w(yazma),x(çalıştırma)-rw-r--r--→ Sahip (rw-), Grup (r–), Diğer (r–)
🔹 Dosya Yetkilerini Değiştirme
chmod 644 dosya.txt # Sahip yazabilir, diğerleri sadece okuyabilir
chmod 755 script.sh # Herkes çalıştırabilir, ama sadece sahibi yazabilir
🔹 Sahipliği Değiştirme
sudo chown yeni_kullanici:yeni_grup dosya.txt
🔹 Dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir.
4️⃣ Gelişmiş Yetkilendirme ve Erişim Kontrolü
🔹 Sadece belirli bir kullanıcıya erişim izni vermek
setfacl -m u:yeni_kullanici:rwx gizli_dosya.txt
🔹 Belirtilen kullanıcıya özel izinler tanımlar.
🔹 Yetki Kontrolünü Görüntüleme
getfacl gizli_dosya.txt
🔹 Dosyanın özel izinlerini gösterir.